یار محمدخان سردار مشروطه

یار محمدخان زردلانی معروف به یار محمدخان کرمانشاهی سردار بزرگ مشروطه به حق و به واقع از اولین قیام گران ملی و مردمی است که در قبال ناملایمات جامعه ایران عصر مشروطیت، عصری که خود می زیسته، احساس تعهد و تعرض نمود.

 پیش از آن قیام گرایانی چون میرزا کوچک خان جنگلی، کلنل محمدتقی خان پسیان، رئیس علی دلوار و … به نحوی حاکمیت و زندگانی معیشت، ساختار سیاسی و نظامی و مناسبات نظامی و اداری دوران خود متعرض گردند، یار محمدخان با قیام خویش چنان اراده نمود تا با اهداء جان خود در راه وطن از استقلال و کیان ایران دفاع نماید، در پیرامون بینش های عقیدتی و جهان بینی و تفکرات دینی و مذهبی سردار ار محمدخان باز گفتار این مطلب الزامی است ؛ یار محمدخان از دامان پاک مادری ایلیاتی از طایفه بالوندِلک و پدر صادق و زحمت کش و روستایی از طایفه لکِ زردلان با تربیتی عشیره ای و ایلی تحت تربیت و تعلیم جامعه درون خانوادگی سالمی در دهستان زردلان از توابع بخش هلیلان به دنیا آمد او با عقیده پاک به ارکان بنیادی دین ناب محمدی اسلام راستین الهی و اعتقاد به حقانیت را پویای شیعه، دوستدار آل علی(ع) و اهل بیت عصمت(سلام الله علیها) در دوران نوجوانی و جوانی راهرو و طریق مولایش علی(ع) و در کسوت پهلوانی و علاقه مند به ورزش باستانی و عامل به اعمال پوریای ولی و این روش را درتمامی مراحل حیات مادی و معنوی خویش چون چراغی فروزان فرا راه خود قرار داد، و با توسل به ولای عشق به مولا علی(ع) در معارک سخت و مهالک هولناک بدون بیم و هراس در صحنه های کارزار و میادین شور و شرف قیام گر و آغاز کننده تحرکاتی دلاورانه و مردمی می بود…

یار محمدخان کرمانشاهی لک از آخرین سرداران فدایی مشروطیت ایران است، اکثر تاریخ نویسان او را فراموش کرده اند و کسانی که یادی از او کرده اند، بسیار به اختصار به او پرداخته اند، بدین جهت جایگاه او در انقلاب مشروطیت ایران درست مشخص نیست و آن طور که باید و شاید حق فداکاری و جانبازی او ادا نشده است.”

مهندس کریم طاهرزاده در کتاب قیام آذربایجان در انقلاب مشروطیت نیز چنین می نویسد: “زنده یاد یار محمدخان و برادرش حسین خان دو دلاور از کرمانشاه رشادتهای فراوانی در دوران مشروطیت از خود نشان دادند و نامشان در تاریخ ایران ماندگار شد.

و اما روزنامه سعادت ایران چاپ دوشنبه 14 مرداد 1330 شمسی در شرح یارمحمدخان می نویسد:”درود به شهدای راه آزادی شادوران سردار یار محمدخان کرمانشاهی در شهر بلا دیده ما کرمانشاه مردان رشید و شجاعی برای برافراشتن لوای مشروطیت مسلحانه قیام کردند و مدتها با مخالفین آزادی مبارزه نمودند، مرحوم یار محمد خان زردلانی سردار نامی کرمانشاهی که همه چیز خود را فدای آنها می کرد و تا آخرین نفس به جنگ علیه دشمنان حریت ادامه داد تا بالاخره در خاک و خون خود غلطید و به شهادت رسید.