درباره ی کتاب بحر در کوزه :
کتاب بحر در کوزه به بررسی موضوع “اخلاق” و “تصویر خدا” در اندیشهٔ مولانا اختصاص دارد. بر این اساس، نخست مبحثی تحت عنوان انسان و ساحات وجودی او مطرح گردیده و نگارنده کوشیده تا با روشن کردن معانی جسم و جان، نشان دهد “جسم” نیز همچون “جان” ذو مراتب است؛ و منظور مولانا از انسان، نه جسم، که همان جان انسانی است؛ جانی که ـ اگرچه غالباً به جسم بشر تعلق میگیرد ـ میتواند به جسم جماد (ستون حنانه و کوه طور) یا حیوان (سگ اصحاب کهف) هم تعلق پذیرد.
سپس ویژگیهای ابدال حق از سوی مولانا برشمرده شده و دو مفهوم “فقر” و “فنا” بررسی شده است. در ادامه، مسئلهٔ رنج و علت وجودی آن مطرح گردیده و نگارنده نگاه مولانا را در خصوص آنچه “شر” خوانده میشود، بیان کند. بخش بعدی کتاب به مقولهٔ عشق ماهیت، خاستگاه، و متعلق آن اختصاص یافته و در آن سعی شده با تمیز میان صورتهای مشابه عشق، دلبستگی، و میل، تصویری واقع از آنچه مولانا “عشق” میخواند، نشان داده شود.
معرفتشناسی مولانا مبحث دیگری است که بحر در کوزه بدان پرداخته است.
در میان آثار نگاشته شده بر اندیشه و عرفان مولانا در موضوع اخلاق و تصویر الهی، عبدالحسین زرین کوب ، استاد و ادیب شهیر پارسی، کتابی با عنوان بحر در کوزه از خود بر جای گذاشته است که از باب تشبیه مستتر در عنوان، عدالت افکار مولانا را از لحاظ بزرگی و جلال به جای می آورد. این ادیب مولوی شناس با تالیف آثار بسیاری در باب تفسیر اندیشه و عرفان مولوی، نقش برجسته ای را در تشریح گفته های او و روشن کردن مفاهیم پنهان در آثارش ایفا کرده است.
در دریای عرفان این شخصیت بزرگ دنیای تصوف، مروارید های بی شمار نهفته در صدف صورت وجود دارد که زرین کوب و دیگر مولوی شناسان بزرگ تلاش در صید آن، و گشایش صدف بیت و آرایه و یافتن مروارید پنهان معانی هستند. زرین کوب به نوبه ی خود دریا و صدف و مروارید را در کوزه ی تفسیر کتابش می ریزد و گوشه ای از جهان بینی مولوی را در این سبو جای می دهد. از میان مفاهیمی که زرین کوب در این کتاب بررسی می کند می توان به تفاوت جسم وجان، فقر و فنا، رنج و دلیل رنج، دیدگاه مولانا در مفهوم شر، خواستگاه عشق و تعلقات و ماهیت آن و تمایز آن از میل و دلبستگی، معرفت شناسی و عرفان مولانا، داوری های اخلاقی، شرح علت ایجاد اختلاف نظر و ارزش ها اشاره کرد . نویسنده در پانزده فصل از این اثر ارزشمند به تفسیر و نقد حکایات و قصه های مثنوی معنوی می پردازد و خواننده را با جان مایه ی کلام مولانا جلال الدین آشنا می سازد.
درباره ی نویسنده ی کتاب با کاروان حله (عبدالحسین زرین کوب):
عبدالحسین زرینکوب (۲۷ اسفند ۱۳۰۱ – ۲۴ شهریور، ۱۳۷۸)ادیب، تاریخنگار، منتقد ادبی، نویسنده، و مترجم برجستهٔ ایران معاصر است.آثار او بهعنوان مرجع عمده در مطالعات تصوف و مولویشناسی شناخته میشود.وی از تاریخنگاران برجستهٔ ایران استو آثار معروفی در تاریخ ایران و نیز تاریخ اسلام دارد.این آثار بهدلیل بیان ادبی و حماسی تاریخ از آثار پرفروش در میان ایرانیان هستند.زرینکوب بیش از چهار دهه در دانشگاه تهران، ادبیات فارسی، تاریخ اسلام و تاریخ ایران تدریس کردو پس از انقلاب، با مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی همکاری کرد،از جمله این که ۶۵۰۰ کتاب و مجله را به دائرهالمعارف بزرگ اسلامی اهدا کرداز سال ۱۳۳۵ با رتبهٔ دانشیاری کار خود را در دانشگاه تهران آغاز کردو عهدهدار تدریس تاریخ اسلام، تاریخ ادیان، تاریخ کلام و تاریخ تصوف در دانشکدههای ادبیات و الهیات شد.زرینکوب چندی نیز در «دانشسرای عالی تهران» و «دانشکدهٔ هنرهای دراماتیک» به تدریس پرداخت.وی از سال ۱۳۴۱ به بعد، در فواصل تدریس در دانشگاه تهران، در دانشگاههای آکسفورد، سوربن، هند و پاکستان،و در سالهای ۱۳۴۷ تا سال ۱۳۴۹ در آمریکا بهعنوان استاد میهمان در دانشگاههای کالیفرنیا و پرینستون به تدریس پرداخت.
قسمتی از کتاب بحر در کوزه: