قرآن های کوفی در ایران و دیگر پاره های آن در جهان تلاشی در جهت توجه پژوهشگران میراث ایرانی اسلامی و علاقه مندان به نسخه های قرآنی به مهم ترین عناصر تاریخی، ادبی،هنری، و قرآن شناختی در این آثار کهن.
درباره ی کتاب قرآن های کوفی در ایران
یکی از منابع مهم تحقیقاتی در حوزه علوم قرآنی مصاحف کهنی است که در موزه های مختلف به عنوان آثار تاریخی نگهداری می شود.
بررسی کتاب قرآن های کوفی در ایران و دیگر پاره های آن در جهان، می تواند ابعاد جدیدی را نسبت به گزارش ها و نقل های قدما درباره بسیاری از علوم مرتبط با کتابت قرآن در قرون گذشته روشن نماید. بدیهی است هر چه این مصاحف به قرون اولیه اسلام نزدیکتر باشد، اهمیت آن از حیث چگونگی نگارش کلمات و قرائت و دیگر علوم بیشتر است.
از دیگر سو، آشنایی محققان و پژوهشگران با تاریخ کتابت قرآن و سیر تطور و تکامل آن از عصر نزول تا زمان حاضر و همچنین آشنایی با علوم مرتبط با آن مانند رسم المصحف وضبط المصحف قرائت قرآن علائم وقف و ابتداء و… امری مهم و ضروری می باشد.
کتاب قرآن های کوفی در ایران گامی نخست و رویکردی جدید در نسخه پژوهی قرآنی است. که امید می رود با اقبال پژوهشگران تألیفات بیشتری در این حوزه انجام گیرد.
موضوع کتاب قرآن های کوفی در ایران و دیگر پاره های آن در جهان
معرفی
کتاب قرآن های کوفی در ایران و دیگر پاره های آن در جهان در واقع نتیجه پژوهش کوتاه در سال ۱۳۹۷ شمسی در مرکز طبع و نشر قرآن کریم برای شناسایی و معرفی نسخه شناختی مهمترین قرآن های کوفی در ایران بوده است. که در سال های بعد به تکمیل و افزایش کمی و کیفی آن پرداخته شد.
از آنجا که بسیاری از نسخه های قرآن های کوفی در ایران و جهان طی قرون گذشته پاره پاره شده و تکه های مختلف آن در صورت سالم ماندن اکنون در جاهای مختلف نگهداری می شوند، مؤلف کوشیده است، تمام پاره های مشابه یا متعلق به هر نسخه را در ایران و جهان شناسایی کند. در کنار هم در آورد.
آنگاه افزون بر معرفی ظاهری نسخه، به جزییاتی درباب نوع و ویژگی های خط کوفی ویژگی های تزئینی و تذهیب های آن، اطلاعاتی از زندگی کاتب یا واقف اطلاعات تاریخی، درباره نسخه و محیط کتابت آن، شیوه نقطه گذاری و اعراب گذاری آیات، رسم یا املای قرآنی به کار رفته و قرائت های رسمی (سبعه و عشره)، شاذ و گاه ناشناخته در آن، پرداخته است.
افزون بر معرفی فیزیکی (جنس برگه، جلد، تعداد و قطع اوراق، مسطر و جز آن)، به جزئیاتی در باب نوع و ویژگی خط کوفی، ویژگی های تزئینی و تذهیب های نسخه، اطلاعاتی از زندگی کاتب یا واقف و…به اختصار و تفضیل پرداخته است.
فهرست کتاب قرآن های کوفی در ایران
فصل اول: مصاحف به خط مایل/حجازی
مصحف مشهد رضوی
فصل دوم: مصاحف به خط کوفی
قرآن 16 سطری موزه ی کاخ گلستان، کتابخخانه ی دولتی برلین
16 سطری موزه ی ملی ایران نسخه ی شماره ی 4251
قرآن 9 سطری مکتبه امیرالمومین (نجف)
17 سطری کتابخانه ی آستان قدس رضوی
9 سطری کتابخانه ی آستان قدس رضوی
«مصحف نجف»: قرآن شماره ی 1 در حرم علوی
قرآن 13 سطری موزه ی ملی ایران
7 سطری کتابخانه ی آستان قدس رضوی
نسخه ی شماره ی 4289 و دیگر پاره ی مسروقه ی آن از موزه ی پارس ( شیراز )
قرآن 16 سطری کتابخانه ی آستان قدس رضوی: نسخه ی شماره ی 1586
9 سطری کتابخانه و موزه ی ملی ملک: نسخه ی شماره 10
6 سطری موزه ی ملی ایران: نسخه ی شماره 4248
15 سطری موزه ی ملی ایران: نسخه ی شماره ی 4249
قرآن 14 سطری، منسوب به امام رضا (ع): نسخه های کتابخانه ی ملی ایران،موزه ی ملک، دانشگاه تهران و موزه ی رضا عباسی
نسخه ی شماره ی 12023 کتابخانه ی مجلس شورای اسلامی
قرآن 20 سطری موزه ی ملی ایران و کتابخانه ی آیت الله گلپایگانی
فصل سوم: مصاحف به خط کوفی جدید ( مشرقی )
قرآن کشواد بن املاس، مورخ 327 هجری
توصیف کلی
قرآن سیمجور، مورخ 383 هجری
ابوجعفر موسوی، مورخ 402 هجری
قرآن ابوالبرکات حسینی، مورخ 421 هجری
ابن بواب یا نسخه ی ابوسعد بغدادی: اثری به خط کوفی مشرقی از آغاز قرن پنجم هجری
قرآن 1200 در موزه ی آستانه ی قم نسخه ای از عهد مأمون عباسی یا قرن پنجم هجری
ضمائم
کتابنامه
نمایه ها
بخشی از کتاب قرآن های کوفی در ایران
قرآن های مشابه با نسخه گلستان – برلین
بسیاری از نسخه های کوفی قرآنی از قرون اولیه را میتوان از جهت یا جهاتی مشابه با قرآن گلستان – برلین دانست. در اینجا من تنها به مواردی اشاره میکنم که هر چند پاره ای قطعی از نسخه گلستان – برلین نیستند، بیشترین شباهت را با آن دارند.
در مجموعه ی ناصر خلیلی، قرآنی کوفی مشابه با همین سبک از نگارش به شماره QUR80 مییابیم که در ۱۷ سطر و در ابعاد 17/8 در 11کتابت شد. و دروش آن را متعلق به قرن سوم دانسته است.
از حیث شیوه عد الآى علامات تخمیس و تعشیر، سرسوره نویسی میان این دو نسخه شباهت هایی می توان یافت. مهمترین تفاوت در ابعاد برگه ها و دانگ قلم این است.
به نظر می رسد نسخه ی خلیلی با دانگ درشت تری نوشته شد.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.