کتاب ایران در عصر امامان روایتگر تاریخ اسلام و تاریخ ایران است. این کتاب به صورت تطبیقی رویدادهای داخلی و خارجی سرزمین ایران را از سال 23 سال پیش از هجرت تا 329 هجری روایت می کند.
درباره ی کتاب ایران در عصر امامان
پیشگفتار
نوشتند، پیامبر اسلام به هنگام دیدن سلمان برای خوش آمدگویی به فارسی میگفت: «به درستی و شادی». «هر روز را برایمان نوروز کنید.» نیز عبارتی منسوب به امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب در دوران خلافتش در کوفه است.
دورانی که ایرانیان پیرامون او بودند و عربها از این موضوع شکایت داشتند.«هر که درم اندوزد جزایش دوزخ باشد» هم حدیثی فارسی منتسب به امام ششم شیعیان است که آن را از نشانههای حضور ایرانیان در محافل امامان میدانند.
ایران و امامان ترکیب ویژه ای است. دوازده امام شیعه و مذهب تشیع تأثیر عمیقی بر تاریخ فرهنگ و تمدن ایران بعد از اسلام گذاشتند. ایران به خصوص از عهد صفوی به این سو، حول محور تشیع دوازده امامی، وحدت ملی اش را بازیافت. و تشیع مذهبی استوار با قواعدی مشخص شد. از یک سو، مردمان این دیار به تشیع رنگ و بویی ایرانی دادند.
تاریخ نگاری در ایران ( ایران در عصر امامان)
تاریخ در عین سادگی پیچیده است. به ظاهر روایتی خطی دارد. اما رویدادها مستقیم و غیر مستقیم بر هم تأثیر میگذارند. این پیچیدگی حتی شامل خود کلمه ی تاریخ هم میشود. برخی آن را معرب عبارتِ فارسی «ماه روز» میدانند و برخی دیگر مصدری برساخته از مادهی عربی «آرخ».
«تاریخ» در لغت به معنای تعیین زمان یک رویداد نسبت به یک مبدأ زمانی است. حدود هزار و هفتصد سال پیش از ظهور اسلام، آریاییها وارد فلات ایران شدند و مدتی بعد با نوشتن نخستین کتیبه ها گام در تاریخ نهادند.
کتیبه های دوران مادها و هخامنشیان، جملگی تاریخ نگاری آن عصر به شمار میآیند. این مکتوبات بر سنگ، در کنار اسطوره ها داستانها و تاریخ شفاهی تاریخ فرهنگی ایران باستان را میسازند. تاریخی که خدای نامه ها یکی از محصولات آن بودند و بعدها در قالب شاهنامه های منثور و منظوم ماندگار شدند.
تاریخ نگاری اسلامی
تاریخ نگاری اسلامی ریشه در قرآن و حدیث دارد. اشارات فراوان قرآن به اقوام گذشته و سرگذشتشان و توصیه به پیروی از سیره ی پیامبر مسلمانان را به تاریخ علاقه مند کرد. نخستین تاریخ نگاریهای اسلامی آمیخته ای بودند از قرآن، حدیث، تفسیر و سیرهی پیامبر.
فتوحات صدر اسلام و پیوستن اقوام گوناگون با پیشینههای مختلف دینی و تمدنی، در کنار اختلاط فرهنگها و لزوم بازطراحی مدیریتهای خرد و کلان قلمرو ،اسلامی ابعاد این تاریخ نگاری ها را بسط داد.ایران در عصر امامان به بررسی این مسائل می پردازد.
میراث داران تاریخ عرب که پیشتر صرفاً علوم انساب و ایام میدانستند ناگهان با خدای نامه های ایرانی روبه رو شدند که وارث صدها سال تمدن و تاریخ مدوّن بودند به این ترتیب تاریخ نگاری اسلامی با تاریخ نگاری ایرانی درآمیخت و با بهره گیری از ادبیات عربی ،پارسی یهودی و مسیحی سامان گرفت.
تا اوایل سده ی دوم ،هجری کتابهایی که حوادث و رویدادها را نقل میکردند «اخبار» نامیده میشدند، اما به مرور عنوان «تاریخ» به خود گرفتند. «تاریخ»ها، حوادث را با ذکر زمان وقوع روایت میکردند و «اخبار» حول تک نگاری یک فرد یا رخداد نوشته می شدند.
محتوا کتاب ایران در عصر امامان
کتاب حاضر همزمان روایتگر تاریخ اسلام و تاریخ ایران است. و به صورت تطبیقی رویدادهای داخلی و خارجی سرزمین ایران را از سال ۲۳ پیش از هجرت تا ۳۲۹ هجری روایت می کند.
خط سیر اصلی اش نسبت تاریخ ایران با زندگی امامان است. و وقایع تاریخی و معرفی شخصیتها حول این محور میگردد. کتاب ایران در عصر امامان از یک مقدمه دوازده فصل و یک مؤخره تشکیل شده است.
هر فصل با تطبیق رخدادهای ایران به زندگی و زمانهی یکی از امامان شیعه از تولد تا شهادت میپردازد. و یک یا چند شخصیت ایرانی یا مرتبط با ایران را در قالب پروندهای مستقل معرفی میکند. همچنین در دل فصلهای کتاب، پروندههایی با محوریت تأثیرات متقابل فرهنگی آمد. از جمله پوشش، غذا، معماری و سوگواری.
این بخشها لزوماً با هر فصل ارتباط تاریخی ندارند و صرفاً به نمودهای این تأثیرات میپردازند.
در هر فصل ایران در عصر امامان خواننده در ستون پیش از این خلاصه ای را از آن چه در صفحات پیشین آمد میخواند و در ستون پس از
این آنچه را که خواهد آمد. از آنجا که تمرکز کتاب انطباق رویدادهای همزمان تاریخ اسلام با محوریت زندگی امامان و تاریخ ایران است طبیعتاً به برخی رویدادهای بیرون از این گستره، کمتر پرداخته شده است.
فصل نخست کتاب که مفصل ترین فصل آن نیز به شمار می آید. به زندگی و زمان امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب می پردازد. که رویدادهای ابتدای قرن هفتم میلادی تا ظهور اسلام عصر پیامبر دوران فتوحات و عصر خلفای راشدین را در بر میگیرد.
بخشی از کتاب ایران در عصر امامان
از تبار حسین:
اگرچه امامت در فرزندان حسین بن علی ادامه یافت. فرزندان امام حسن هم نقش مهمی در تاریخ اسلام دارند. دربارهی تعداد فرزندان او روایتهای مختلفی وجود دارد. مورخان از چهارده سیزده پسر و یک دختر تا سی و یک فرزند (بیست پسر و یازده دختر) نوشتند. این اختلاف نظر نشان فضای پر از خفقان دوران معاویه است.
که نقل بدیهی ترین نکات از زندگی او ممنوع بود.
تأسیس حکومت:
حدود هجده ماه پس از هجرت جهت قبله عوض شد مسلمانان که از ابتدا به سمت مسجد الاقصی در بیت المقدس نماز میخواندند به فرمان خداوند جهت قبله را به سمت کعبه عوض کردند.
جالب این که مسلمانان در زمانی به سمت بیت المقدس نماز میخواندند که این شهر در تصرف ایرانیها بود. مدتی بعد از تغییر، قبله جنگ بدر رخ داد طی این مدت پیامبر به اوضاع اجتماعی مدینه سروسامان داده بود. اما مهاجرانی که از مکه می آمدند خبرهای بدی از آزار بقیه و غارت اموال به جاماندهی مهاجران میدادند.
سران مکه با مصادره اموال مسلمانان مهاجر، کاروانهای تجاری شان را پربارتر میکردند. تا پول بیشتری از تجارت با شام گیر بیاورند. این کاروانها درست از جلوی چشم اهالی مدینه که سر راه مکه به شام بود می گذشتند. مسلمانان میدیدند که سران مکه با خیال راحت اموال غارت شده ی آنها را بار شترها میکنند و برای فروش به شام میبرند.
فهرست کتاب ایران در عصر امامان:
- پیش گفتار کتاب ایران در عصر امامان
- داستان دوستان
- هفت ماه خلافت
- سیاوش شیعه
- میراث کربلا
- راه تازه
- از دمشق نا بغداد
- روزگار زندان
- خلافت در خراسان
- رستاخیز ایران
- زیر چتر ترکان
- یعقوب در راه سامرا
- آغاز یک دوران
پیشنهاد کتاب های دیگر:
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.